حجاب

تــــــــــــــــــــــاریخچه ی حجاب در ایــــــــــران از نگاه شهید مطهری

در جلد اول تاریخ تمدن صفحه ی 552 راجع به ایرانیان قدیم مى گوید:       

در زمان زردشت زنان منزلتى عالى داشتند، با کمال آزادى و با روى گشاده در میان مردم آمد و شد مى کردند. . . » .

آنگاه چنین مى گوید:

«پس از داریوش مقام زن مخصوصاً در طبقه ی ثروتمندان تنزل پیدا کرد. زنان فقیر چون براى کارکردن ناچار از آمد و شد در میان مردم بودند آزادى خود را حفظ کردند ولى در مورد زنان دیگر گوشه نشینى زمان حیض که برایشان واجب بود رفته رفته امتداد پیدا کرد و سراسر زندگى اجتماعى شان را فرا گرفت، و این امر خود مبناى پرده پوشى در میان مسلمانان به شمار مى رود. زنان طبقات بالاى اجتماع جرأت آن را نداشتند که جز در تخت روان روپوش دار از خانه بیرون بیایند و هرگز به آنان اجازه داده نمى شد که آشکارا با مردان آمیزش کنند. زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردى را ولو پدر یا برادرشان باشد ببینند. در نقشهایى که از ایران باستان بر جاى مانده هیچ صورت زن دیده نمى شود و نامى از ایشان به نظر نمى رسد. . . » .

چنانکه ملاحظه مى فرمایید حجاب سخت و شدیدى در ایران باستان حکمفرما بوده، حتى پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده مى شده اند.

به عقیده ی ویل دورانت مقررات شدیدى که طبق رسوم و آئین کهن مجوسى درباره ی زن حائض اجرا مى شده که در اتاقى محبوس بوده، همه از او در مدت عادت زنانگى دورى مى جسته اند و از معاشرت با او پرهیز داشته اند، سبب اصلى پیدا شدن حجاب در ایران باستان بوده است. در میان یهودیان نیز چنین مقرراتى درباره ی زن حائض اجرا مى شده است.

اما اینکه مى گوید: «و این امر خود مبناى پرده پوشى در میان مسلمانان به شمار

مى رود» منظورش چیست؟ .

آیا مقصود این است که علت رواج حجاب در میان مسلمانان نیز مقررات خشنى است که درباره ی زن حائض اجرا مى شود؟ ! همه مى دانیم که در اسلام چنین مقرراتى هرگز وجود نداشته است و ندارد. زن حائض در اسلام فقط از برخى عبادات واجب نظیر نماز و روزه معاف است و همخوابگى با او نیز در مدت عادت زنانگى جایز نیست، ولى زن حائض از نظر معاشرت با دیگران هیچ گونه ممنوعیتى ندارد که عملاً مجبور به گوشه نشینى شود.

و اگر مقصود این است که حجاب رایج میان مسلمانان عادتى است که از ایرانیان پس از مسلمان شدنشان به سایر مسلمانان سرایت کرد، باز هم سخن نادرستى است، زیرا قبل از اینکه ایرانیان مسلمان شوند آیات مربوط به حجاب نازل شده است.

از سخنان دیگر ویل دورانت هر دو مطلب فهمیده مى شود یعنى هم مدعى است که حجاب به وسیله ی ایرانیان پس از مسلمانان شدنشان در میان مسلمانان رواج یافت و هم مدعى است که ترک همخوابگى با زن حائض، در حجاب زنان مسلمان و لااقل در گوشه گیرى آنان مؤثر بوده است.

در جلد 11 صفحه ی 112 (ترجمه ی فارسى) مى گوید:

«ارتباط عرب با ایران از موجبات رواج حجاب و لواط در قلمرو اسلام بود. عربان از دلفریبى زن بیم داشتند و پیوسته دلباخته ی آن بودند و نفوذ طبیعى وى را با تردید معمولى مردان درباره ی عفاف و فضیلت زن تلافى مى کردند. عمر به قوم خود مى گفت: با زنان مشورت کنند و خلاف رأى ایشان رفتار کنند. ولى به قرن اول هجرى مسلمانان زن را در حجاب نکرده بودند، مردان و زنان با یکدیگر ملاقات مى کردند و در کوچه ها پهلو به پهلوى مى رفتند و در مسجد با هم نماز مى کردند.

حجاب و خواجه دارى در ایام ولید دوم (126- 127 هجرى) معمول شد.

گوشه گیرى زنان از آنجا پدید آمد که در ایام حیض و نفاس بر مردان حرام بودند. » .

در صفحه ی 111 مى گوید:

«پیمبر از پوشیدن جامه ی گشاد نهى کرده بود، اما بعضى عربان این دستور را ندیده

مى گرفتند. همه ی طبقات زیورهایى داشتند. زنان پیکر خود را به نیم تنه و کمربند براق و جامه ی گشاد و رنگارنگ مى آراستند، موى خود را به زیبایى دسته مى کردند یا به دو طرف سر مى ریختند، یا به دسته ها بافته به پشت سر مى آویختند و گاهى اوقات با رشته هاى سیاه ابریشم نمایش آن را بیشتر مى کردند. غالباً خود را به جواهر و گل مى آراستند. پس از سال 97 هجرى چهره ی خویش را از زیر چشم به نقاب مى پوشیدند. از آن پس این عادت همچنان رواج بود. » .