تفسیر موضوعی قران

وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ

و ذاالنون (يونس‏]) را (به ياد آور) در آن هنگام که خشمگين (از ميان قوم خود) رفت؛ و چنين مي‏پنداشت که ما بر او تنگ نخواهيم گرفت؛ (امّا موقعي که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمتها(ي متراکم) صدا زد: (خداوندا!) جز تو معبودي نيست! منزّهي تو! من از ستمکاران بودم.  87الانبیاء

 این پیامبر عظیم الشان شروع دعای خویش را بعد از اعتراف به یگانگی خداوند، منزه دانستن او در گرفتار شدنش به این بلیه می داند. در ادامه نیز خداوند چنین ادبی را در خواندن خویش و اجابت دعای مومنین به عنوان الگویی فراگیر معرفی کرده و  به بندگانش یاد می دهد که اگر چنین خالصانه مرا بخوانید شمارا اجابت خواهم کرد.

فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنجِي الْمُؤْمِنِينَ

ما دعاي او را به اجابت رسانديم؛ و از آن اندوه نجاتش بخشيديم؛ و اين گونه مؤمنان را نجات مي‏دهيم!   88الانبیاء

چندنکته اساسی ومهم را می توان از این آیه سرمشق قرار داد.

اول اینکه حضرت یونس(ع) سرچشمه و ریشه گرفتاری را در خود و عمل خویش جستجو کرد و با کمال ادب دعای خویش را خاضعانه به درگاه الهی عرضه کرد. حال ببینیم که رفتار و ادب ما در برابر خداوند در چنین مواقعی چقدر با اولیای الهی فاصله دارد. شاید خیلی از اوقات که به مصیبتی گرفتار میشویم به جای تحلیل وضع موجود و اندکی تعمق و  تفکر فورا ناله مان به آسمان میرود که خدایا چرا با من این کار رو کردی ؟ یا خدایا از بین این همه آدم چرامن؟ در صورتی که اگر ما نیز به این معنا اعتقاد قلبی داشته باشیم که خداوند خیر مطلق است و در بدی ها و مصیبت هایی که به ما می رسد یا خود مقصریم و نتیجه عملمان جز این نیست و یا از سوی دیگر مردم دچار ازار و اذیت شده ایم؛ ما نیز رفتاری نورانی خواهیم داشت که سرمنشا خیر و برکت برایمان خواهد بود. 

نکته بعد اینکه قرآن در این آیه سه کلید استجابت دعا را به زیبا ترین شکلی بیان کرده است.اول اقرار به یگانگی خداوند و توحید، دوم تنزیه پروردگار و سوم اقرار به گناه در پیشگاه الهی. اینچنین است که خداوند الگویی را برای تمامی مومنان در طول تاریخ معرفی می فرماید و بیان میکند که هرکس با چنین حالی خداوند را بخواند سنت الهی است که پاسخش را دهد و از بلیه رهایش سازد و دعایش را به اجابت رساند.